Houtkap Heerlijkheid Beek oogst kritiek
Vogelliefhebbers sloegen afgelopen winter alarm. In de Heerlijkheid Beek kapte Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) bomen met roofvogelnesten en vleermuisholen. Nadat leden van de Vogelwerkgroep Nijmegen de beschermde oehoe in het natuurgebied waarnamen, legde beheerder GLK in januari de kap voortijdig stil. Nu het zomer is, bekijkt GLK hoe verder te gaan. Natuurorganisaties pleiten ervoor om van de Heerlijkheid Beek een bosreservaat te maken en te stoppen met de omvangrijke kap voor de houtopbrengst.
„Het is schandalig wat deze winter is gekapt in de Heerlijkheid Beek: bomen met nesten van sperwers en buizerds, bomen met dode takken waarin de zeldzame middelste bonte specht zich graag nestelt, en bomen met holen voor vleermuizen. Bomen met deze nesten zijn wettelijk beschermd. Het is dat wij ingrepen, anders waren er nog veel meer van zulke bomen gekapt.” Frank Saris, voorzitter van de Vogelwerkgroep Nijmegen is niet mild over Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK), de beheerder van het natuurgebied en opdrachtgever van de houtkap.
Onterecht, vindt Gerard Jonkers, regiohoofd West-Gelderland van GLK. Hij bestrijdt dat er bomen met vogelnesten zijn gekapt. „Voordat we beginnen met de kap bekijkt een ecoloog van ons of er nesten zijn, als dit zo is kappen we niet.” Volgens Jonkers is de kap nodig voor natuur- en landschapsbehoud en voor de houtoogst. „Het geld dat we binnenkrijgen met houtkap, steken we in het beheer. De meeste bossen nemen we om de vijf à zes jaar onder handen, op de Heerlijkheid Beek is de frequentie wat lager. Daarbij houden we rekening met de ecologie. Als we niets doen krijgen beuken de overhand, en verdwijnen soorten als de eik of de berk. Dit gaat ten koste van de biodiversiteit.”
Ravage
Bea Peeters van natuurorganisatie IVN Rijk van Nijmegen is eveneens kritisch over de houtkap. „De Heerlijkheid Beek ligt op de flank van de stuwwal. Die is gevormd in de voorlaatste ijstijd, het Saalien. Om dit bijzondere landschap te behouden, pleiten wij ervoor om er een bosreservaat van te maken. Dat deed GLK ook met een bos op de Veluwe. Daar wordt alleen gekapt om paden vrij te houden en voor de veiligheid. We hoorden dat de netto-opbrengst van de houtkap in de Heerlijkheid Beek slechts duizend euro per jaar is. GLK ontkent dat niet, dus we nemen aan dat dit waar is. We vinden deze opbrengst niet opwegen tegen de onrust en ravage die de bomenkap veroorzaakt. Deze verstoort niet alleen dieren, maar maakt het bos ook onaantrekkelijk voor wandelaars.”
Jonkers vindt de situatie in Beek niet vergelijkbaar met de Veluwe. „Bij de Veluwe gaat het om grote eeuwenoude bosgebieden met een onaangeroerde bodem. Dat is op de Heerlijkheid Beek niet het geval. Hier staat grotendeels jong bos. We bekijken per perceel wat we kappen. Enkele groepen oude wintereiken laten we staan. In andere delen met veel douglassparren of Japanse lariksen kappen we op verantwoorde wijze. Wat precies de opbrengsten van dit gebied zijn, kan ik niet zeggen, maar ze vormen een wezenlijk deel van onze inkomsten. Voor de Heerlijkheid Beek is er gerekend op twaalfhonderd kubieke meter, daarvan kon de aannemer afgelopen winter ongeveer de helft oogsten.”
Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) is een werkorganisatie voor Stichting Geldersch Landschap en Stichting Geldersche Kasteelen. Stichting Geldersch landschap heeft in Gelderland 12.000 hectare natuur in haar bezit, waarvan 6.400 hectare bos. De meeste natuurgebieden bevinden zich op de Veluwe. In de buurt van Nijmegen bezit GLK onder meer de Heerlijkheid Beek (52 hectare) en de Hatertse Broek (46 hectare). De waarde van de houtopbrengst in 2016 was anderhalf miljoen euro, dit is ongeveer tien procent van de inkomsten van stichting Het Geldersch Landschap. Hoeveel de Heerlijkheid Beek hieraan bijdroeg, valt niet uit de jaarcijfers op te maken.
Duivelsberg
Saris weet wel waar het bedrag van duizend euro per jaar op is gestoeld. „Zo’n kapronde die eens per tien tot twaalf jaar wordt gedaan, levert rond de twaalfduizend euro op. Het jaarlijks gemiddelde komt dan op duizend euro. Gerard Jonkers vertelde mij dit zelf, dus het is raar dat hij beweert dit niet te weten.”
Saris vindt het argument dat de Heerlijkheid Beek een jong bos is, waardeloos. „Het is een spontaan gegroeid bos met bijzondere natuurwaarden en zó jong is het ook weer niet. Er zijn dikke bomen gekapt, die tref je niet aan in een jong bos.”
Peeters vindt dat GLK een voorbeeld moet nemen aan het beheer van de Duivelsberg door Staatsbosbeheer: „Die beheert het bos veel duurzamer en kapt alleen als het voor de natuur of de veiligheid nodig is. Je ziet dan dat daar de soortenrijkdom qua planten, vogels en andere dieren veel groter is.”
foto: Jan Lintsen
overzichtskaart: Dick Tanis
